Geleceğin Meslekleri

Bu makale gelecekte talebi artacak olan, teknoloji dışındaki beyaz yaka rolleriyle ilgilidir. WEF gibi global enstitü ve araştırma şirketleri tarafından açıklanan raporlar göz önünde bulundurularak derlenmiştir.

Bu makalenin sonunda hem geleceğin meslekleri, hem de bu mesleklerle ilgili becerilerinizi nasıl geliştirebileceğiniz hakkında bilgi sahibi olacaksınız.

İşin geleceğine küresel geçiş; sürekli gelişen yeni teknolojiler, yeni sektörler ve pazarlar, birbirine bağlı küresel ekonomik sistemlerle tanımlanıyor. Geçtiğimiz on yıldaki teknolojik gelişmeler, çok sayıda mesleğin yok olma ihtimalini, doldurulamaz beceri açıklarını ve şimdi de insan zekasının benzersiz doğasına rakip yapay zekayı beraberinde getirdi. Teknolojinin yarattığı fırsatları yakalamak için özel sektördeki birçok şirket, stratejilerini uyumlandırmaya başladı.

Hızlı gelişen teknoloji ile otomasyonun daha da gelişerek şu an insanlar tarafından yapılan birçok işi yapabilecek hale gelmesi öngörülüyor. Araştırmalara göre 2025 yılına kadar, makine ve algoritmalar önceki yıllara göre daha geniş bir şekilde kullanılacağı ve hatta çalışma saatlerinin, insanların çalışmak için harcadığı zamana eşit olacağı öngörülüyor.

Geleceğe adaptasyonda önümüzdeki temel zorluk, teknolojik yenilikleri karşılamak, tamamlamak ve şekillendirmek için iş gücü fırsatlarını geliştirmektir. Bu faktör, yasaları, normları ve işleri modernize ederek organizasyonlarda yenilik yapmayı gerektirecektir. Tüm bu değişimler, alıştığımız birçok işin kaybedilmesine neden olmakla birlikte, daha fazla yeni kariyer fırsatı yaratılmasını da teşvik ediyor.

Bugünün çocuklarının çoğu henüz icat edilmemiş işlerde çalışacak. O “gün” ise düşündüğümüzden daha hızlı gelecek.

Pearson’ın yaptığı “Geleceğin Yetkinlikleri: 2030 yılında istihdam” araştırmasının sonuçları, mevcut iş gücünün yüzde 20'sinin ileride yüzdelik olarak küçülmesi öngörülen mesleklerde çalışacaklarını gösteriyor. Diğer yandan iş gücünün yaklaşık yüzde 10'luk kısmının da büyüyerek yeni oluşan mesleklerde çalışması öngörülüyor. Teknolojinin sektörlere etkisi iş gücünde bir azalmaya değil çıktılarda iyileşme sağlama eğiliminde. İş gücünün geriye kalan yüzde 70'ininse gelecekte ne olacağını kesin olarak bilmediğimiz işlerde çalışacağı tahmin ediliyor. Bu türdeki birçok işin yeniden tasarlanması ve bu işleri yapan kişilerin kendilerini geliştirmesi gerekecek.

Birkaç yıl önce, yeni teknolojiler ve 2022 yılı civarında dünyanın nasıl büyük ölçüde değişeceği hakkında oldukça konuşuldu, gelecek tüm değişikliklerden hayatımızın nasıl etkileneceğine dair ise birçok tahmin sunuldu.

İş dünyasında teknoloji geliştikçe ve yeni talepler ortaya çıktıkça iş piyasasının mantığı da her zaman bu değişime uyumlu olacaktır. Ayrıca önemli bir faktör olan, çalışanların isteklerine uyum sağlamak da geleceğin iş dünyasını tahmin etmeye ışık tutuyor. X Kuşağı istikrar ve mal edinmek isterken, Y Kuşağı kariyerlerinde büyüme ve gelişme sağlamaya daha fazla önem veriyor. Z Kuşağı ise dijital çağın ortasına doğdu ve “çoklu görev” kavramını iyi yönetebiliyor. Dolayısıyla bu inovasyon trendini de çoğunlukla onlar yönlendiriyor. Önümüzdeki birkaç yıl içinde yüksek talep görecek meslekleri tahmin etmemiz de piyasadaki bu talebe dayanıyor!

Yetkinlikler Nasıl Etkilenecek?

Dünya çapındaki 26 ülkeden 21 sektörü temsil eden 1.500 üst düzey yöneticinin dâhil edildiği IBM raporuna göre:

• Otomasyon kullanımını artıran kurumlardaki üst düzey yöneticilerin %79’u, kurumlarının gelecek üç yılda gelir artışı bakımından rakiplerinden daha yüksek performans göstermesini bekliyor.
• Katılımcıların %75’i, dijital girişimlerinin en büyük değeri müşteri deneyimi alanında sağladığına işaret ediyor.
• Bu kurumlardaki üst düzey yöneticilerin %90’ı, bunun çalışanları için daha yüksek değerli çalışma yarattığını belirtiyor.

McKinsey’nin “Beceri Dönüşümü: Otomasyon ve İş gücünün Geleceği” raporunda gelecekte sektörler bazında değişmesi gereken beceriler 5 grupta ele alınıyor.

1. Enerji ve Madencilik: Otomasyon aracılığıyla bu sektörlerde çalışan şirketlerin yeni rezervlere giriş sağlayarak üretimin verimliliğini de artırması amaçlanıyor. Kavramsal beceriler ile birlikte manuel çalışma gerektiren fiziksel becerilere olan talebin azalarak, sosyal, duygusal ve teknolojik becerilere ihtiyacın artacağı öngörülmekte.
2. Sağlık: Sağlık sektörü gelecekte fiziksel becerilere ihtiyacın artacağı yönünde bulgular sağlarken, otomasyon ve yapay zekâ sayesinde hastalar ve personeller arasındaki etkileşimin değişeceği düşünülüyor. Otomasyonun artışı ile idari işlerde çalışan ofis personellerine ihtiyacın azalma eğiliminde olacağı öngörülüyor.
3. Sigorta ve Bankacılık: Kişiselleştirme, tahminleme, veri analizi alanlarında otomasyon ve yapay zekâ kullanımı ile süreçlerin yönetilmesi sağlanarak bu alanlarda fiziksel iş gücüne gereksinimin azalma eğilimi göstereceğini söylemek mümkün. Ancak müşteri ilişkileri kapsamında, sosyal ve duygusal becerilere yönelik talebin artışından kaynaklı iş gücü ihtiyaçlarının doğması ise kaçınılmaz.
4. Üretim/İmalat:  Diğer sektörlerde olduğu gibi ofis fonksiyonları otomatikleştikçe temel bilişsel becerilere ihtiyaçta da azalma olması muhtemel durumda. Ancak fiziksel becerilere ihtiyacın azalması; liderlik, iletişim, yönetim gibi sosyal ve duygusal becerilere duyulan ihtiyacın artmasına yol açabilir. Daha fazla yaratıcılık ve karmaşık bilgi işlem süreçlerine duyulan ihtiyaç nedeniyle kavramsal becerilere olan talebinin de artması bekleniyor.
5. Perakende: Otomatik ödeme makinelerinin kasiyerlerin yerini alması, robotlar tarafından raf stoklarının güncellenmesi, makine öğrenimi ile müşteri talebinin tahminini iyileştirilmesi ve sensörler sayesinde envanter yönetiminin sağlanması gibi, akıllı otomasyon ve yapay zeka sayesinde perakende sektörü otomasyonun en çok hissedileceği sektörlerden biri. Tüm fiziksel ve manuel becerilere ve temel veri girişi ve işlemeye olan talep azalırken, kişilerarası beceriler, yaratıcılık ve empati için talepte büyüme güçlü olacaktır. Gelişmiş BT becerileri ve karmaşık bilgi işleme becerilerinin yanı sıra programlama bilgisine olan talepte de artış görülmesi bekleniyor.

Geleceğin Meslekleri raporuna göre bulut bilişim, büyük veri analitiği, Nesnelerin İnterneti (IoT), siber güvenlik ve yapay zeka önümüzdeki dönemde daha fazla öne çıkacak. Hemen hemen tüm üretim ve operasyonel işlerin makinelere taşındığını görüyoruz.

Ancak korkulan olmayacak, yapay zeka işimizi elimizden almayacak çünkü bunların yanında koordinasyon, yönetim, danışmanlık, karar verme, iletişim ve etkileşimin yoğun olduğu ve hatta bugün henüz ortaya çıkmamış adını bilmediğimiz mesleklerde, insana ihtiyaç var. İşte bu noktada sürekli gelişim ve kendini güncelleme devreye giriyor.

İşte WEF'in “The Future of Jobs 2020 Raporu”ndan dört önemli çıkarım:

1. İş gücü büyük bir "çifte kesinti" yaşıyor, çünkü pandemi kaynaklı karantinalar ve işten çıkarmalar, birçok işletmenin daha fazla otomasyon kullanımını benimsemesiyle eş zamanlı gelişiyor. Rapordaki anket verilerine göre, işletmelerin %43'ü teknoloji entegrasyonu nedeniyle işleri azaltmayı planladıklarını söylerken, %41'i 'göreve özel işler' üstlenmeyi planlıyor. Bu değişikliklerin 2025 yılına kadar gerçekleşmesi bekleniyor.
2. Ankete katılan şirketler arasında, fazlalık olarak kabul edilen işlerin, bir şirketin toplamının %15'inin fazlasından %10'unun altına düşeceği tahmin ediliyor. Ayrıca, daha yeni vasıflı ve gelişmekte olduğu düşünülen meslekler yaklaşık %8'den %13'ün üzerine çıkacaktır. Bu veriler aracılığıyla, WEF yaklaşık 85 milyon işin, insan işini makine işinden ayıran roller için yerinden edilebileceğini ve makine etkileşimi ve algoritmik uzmanlık etrafında beceriler gerektiren yeni bir 97 milyon iş kümesi yaratılabileceğini öngörüyor.
3. Uzaktan çalışma artık her zamankinden daha fazla şirketin gündeminde. Üst düzey insan kaynakları yöneticilerinden gelen yanıtlara göre, çalışanların yaklaşık %44'ünün pandemi sırasında uzaktan çalışabildiği söyleniyor. İleride de daha fazla sürecin dijitalleşmesine bağlı olarak organizasyonların yönetiminde çalışanlara “refah sağlama” ön plana çıkacaktır.
4. Önümüzdeki yıllarda değişmesi beklenen yüksek iş oranlarına rağmen, iş dünyası liderleri hala çalışanları elde tutmak için yeniden beceri kazandırma önlemlerine öncelik veriyor. WEF verilerine göre şirketler, kendilerini teknoloji yüzünden yerinden etmiş bulan çalışanların neredeyse yarısına yetkinlik kazandırmayı ve başka amaçlarla yeniden değerlendirmeyi umuyorlar. Elde tutma ve işten çıkarmalara karşı yapılan bu iyilik, iş dünyası liderleri arasında yalnızca finansal güdülerden daha fazlasını ifade eden bir duyguyu da temsil ediyor.

Gelecekte İş Dünyasını Neler Bekliyor?

Geleceğin en önemli yetkinlikleri, analitik, sosyal ve duygusal zekânın eş zamanlı kullanımına odaklanacak. 2022 için en önemli yetkinliklerin ise analitik düşünme ve yenilikçilik, aktif öğrenme, yaratıcılık, teknoloji tasarımı, eleştirel düşünme, karmaşık problem çözme, liderlik ve sosyal etkileşim, duygusal zekâ, akıl yürütme ve sistem gibi yetkinlikler olacağını söyleyebiliriz.

1. Otomasyon, robotlaşma ve dijitalleşme farklı endüstrilerde farklı etki yaratıyor

Yüksek hızlı mobil internet, yapay zekâ, büyük veri analitiği ve bulut teknolojisi, şirketlerin yeni teknolojileri benimsemesine öncülük edecek. Birçoğu, önemli iş yatırımları için makine öğrenimi ve artırılmış sanal gerçekliğe odaklanacak.

2. Yıkıcı değişimin ortasında Meslekler açısından olumlu bir görünüm var

2022 yılı itibarıyla, yeni ortaya çıkan mesleklerinin küresel ölçekte büyük firmaların çalışan tabanının %16'sından %27'sine büyümesi, teknolojik eskimeden etkilenen iş rollerinin ise %31'den %21'ine düşmesi bekleniyor. Tamamen nicel olarak, insanlar, makineler ve algoritmalar arasındaki iş bölümünün değişmesiyle 75 milyon mevcut iş rolü yer değiştirebilecekken, aynı anda 133 milyon yeni iş rolü ortaya çıkabilir.

Geleceğin meslekleri, “Veri Analistleri, Yazılım ve Uygulama Geliştiricileri ve E-ticaret ve Sosyal Medya Uzmanları vb. gibi” önemli ölçüde teknoloji kullanımına dayanan ve teknoloji kullanımına dayanan pozisyonları içeriyor. Bununla birlikte, Müşteri Hizmetleri Çalışanları, Satış ve Pazarlama Profesyonelleri, Eğitim ve Geliştirme, İnsan ve Kültür ve Organizasyonel Gelişim Uzmanlarının yanı sıra İnovasyon Yöneticileri gibi ayırt edici "insan" özelliklerine dayanan iş rollerinin de büyümesi beklenmektedir.

3. İnsanlar, makineler ve algoritmalar arasındaki iş bölümü hızla değişiyor

İşverenler, günümüzün görevleri için insanlar, makineler ve algoritmalar arasındaki işbölümünde önemli bir değişim öngörüyor. Şu anda, WEF 2020 Geleceğin Meslekleri Araştırması’nın kapsadığı sektörlerde toplam görev saatlerinin ortalama %71'i insanlar tarafından gerçekleştirilirken, bu oran makineler veya algoritmalar tarafından %29'dur. 2022 yılı itibarıyla bu ortalamanın, insanlar tarafından gerçekleştirilen görev saatleri için %58’e düşmesi ve makineler veya algoritmalar tarafından gerçekleşen görev süreleri için %42'ye çıkması bekleniyor.

Bugünkü duruma kıyasla, makinelerin iş görevi performansındaki payının artması, özellikle muhakeme ve karar verme, yönetim ve bilgi arama görevlerinde belirgin olacaktır. Bugün büyük oranda insanlar tarafından gerçekleştirilen iletişim, etkileşim, koordinasyon, yönetme ve danışmanlık gibi iş görevleri bile, daha az derecede de olsa makineler tarafından üstlenilmeye başlayacak.

4. Yeni görevler yeni beceriler demek

Gelecekte çoğu işi gerçekleştirmek için gereken beceriler önemli ölçüde değişmiş olacak. Küresel ortalama "beceri istikrarı"nın - aynı kalacak bir işi gerçekleştirmek için gereken temel becerilerin oranının - yaklaşık %58 olması bekleniyor. Yani çalışanların gerekli iş yeri becerilerinde ortalama %42'lik bir değişim görecekleri anlamına geliyor. Öne çıkan beceriler arasında analitik düşünme ve aktif öğrenmenin yanı sıra çeşitli iş biçimlerine yönelik artan talebi vurgulayan teknoloji tasarımı ve yeterliliği gibi beceriler yer alıyor. Bununla birlikte, yeni teknolojilerde yeterlilik, 2022 beceri denkleminin yalnızca bir parçasıdır. Yaratıcılık, özgünlük ve inisiyatif alma, eleştirel düşünme, ikna etme ve müzakere etme gibi “insan” becerileri ile ayrıntılara, esnekliğe ve karmaşık problem çözmeye gösterilen özen aynı şekilde değerlerini koruyacak veya artıracaktır.

5. “Yaşam boyu öğrenme” kavramını benimsemeliyiz

Kendi işini yapanlarda veya şirketlerin üst düzey yöneticilerinde ortaya çıkan beceri boşlukları, kurumun dönüşüm yönetimini önemli ölçüde engelleyebilir. Sektöre ve coğrafyaya bağlı olarak, şirketlerin yarısı ila üçte ikisi, beceri eksikliklerini gidermek için dış yüklenicilere, geçici personele ve serbest çalışanlara yönelecektir. İş gücü planlaması, yeniden beceri kazandırma ve becerilerin artırılmasına yönelik kapsamlı bir yaklaşım, bu tür eğilimlerin olumlu ve proaktif yönetiminin anahtarı olacaktır.

Ayrıca raporda, gelecekte talep artışı beklenen ilk 20 meslek ise aşağıdaki gibi sıralanıyor:

1. Veri Analistleri ve Veri Bilimi Uzmanları
2. Yapay Zekâ ve Makine Öğrenimi Uzmanları
3. Büyük Veri Uzmanları
4. Dijital Pazarlama ve Strateji Uzmanları
5. Proses Otomasyon Uzmanları
6. İş Geliştirme Profesyonelleri
7. Dijital Dönüşüm Uzmanları
8. Bilgi Güvenliği Analistleri
9. Yazılım ve Uygulama Geliştiricileri
10. Nesnelerin İnterneti Uzmanları
11. Proje Yöneticileri
12. İşletme Hizmetleri ve Yönetim Yöneticileri
13. Veri tabanı ve Ağ Uzmanları
14. Robotik Mühendisleri
15. Stratejik Danışmanlar
16. Yönetim ve Organizasyon Analistleri
17. FinTech Mühendisleri
18. Mekanik ve Makine Tamircileri
19. Organizasyonel Gelişim Uzmanları
20. Risk Yönetimi Uzmanları

Listeden de anlaşılacağı üzere İnsan Kaynakları, Organizasyon ve Yönetim alanında uzmanlaşma gelecekte de talep görmeye devam edecek. Dönüşüm ve gelişim hızlı gözleniyor, bu anlamda eğitimlerimiz İnsan Kaynakları alanına adım atmanız veya hâlihazırda bulunan bilgi birikiminize katkı sağlamanız için tasarlandı. Kapsamlı eğitim içeriğimiz sayesinde hedeflerinize kısa sürede ulaşarak Geleceğin Profesyonelleri arasında yerinizi alabilirsiniz.

İK liderleri 2023'de neye odaklanacak?

• Kritik beceriler ve yetkinlikler oluşturma
• Organizasyonel tasarım ve değişim yönetimi
• Mevcut ve gelecekteki liderlik dengesi
• İşin geleceği
• Çeşitlilik eşitlik ve kapsayıcılık

İnsan kaynakları işlevine yönelik bu öncelikler, bir bütün olarak işletme için başarıyı sağlamanın anahtarıdır. Çoğu İK lideri, 2022'de operasyonel mükemmelliği iyileştirmenin kritik olacağını söylüyor ve önceki yıllara göre çok daha fazlası, iş dönüşümünü yürütmenin ana odak noktası olacağını bildiriyor.

Her İK profesyoneli için bu dönüşüm, ağırlıklı olarak gerçekten hibrit bir ortam yaratmaya odaklanacak, çalışanların zamanlarını yerinde ve uzaktan çalışma arasında bölüştürdüğü ve işlerini nerede ve ne zaman yapacakları konusunda daha fazla esnekliğe sahip oldukları bir iş gücü modelini devreye sokacak.

Peki bu dönüşümü yönetirken, Gelecekte Hangi İK Rollerini Göreceğiz?

1. Organizasyonel Gelişim Uzmanı

Organizasyonel gelişim yapıyı, kültürü, stratejiyi birbirine bağlayan ve bütünsel bakmayı sağlayan çok önemli bir araç, analitik ve bütünsel bakmayı gerektiren önemli bir uzmanlık alanıdır. Rekabette öne çıkmak için işletmelerin strateji, kültür, iç süreçleri sürekli olarak uyumlu hale getirmesi ve departmanlar arası iletişimi optimize etmesi gerekir. Organizasyonun değişim kapasitesi devamlılığı sağlayacak en önemli yetkinlik olarak görülüyor. Organizasyonel gelişim uzmanları, bu yetkinliği geliştirecek, organizasyonunuzun değişim kapasitesini güçlendirecek bir yol gösterici rolü üstlenecektir.

2. Y****önetim ve Organizasyon Analisti

Şirketin üretkenlik, yönetim ve organizyon gibi iş yönlerini iyileştirmesine yardımcı olan bu rol, mevcut sorunların, potansiyel riskleri belirlenmesine ve şirketin bunların üstesinden gelmesine yardımcı olacaktır.

3. ‘Work From Home’ Yöneticisi

Esnek çalışma kültürü aşağıdaki alanlarda birkaç değişikliği harekete geçirdi:

Kurumsal süreçler: Uzaktan çalışma iş akışları ve İK operasyonları otomasyonunun dönüşümü.

Politikalar: Özel WFH politikalarının geliştirilmesi ve mevcut tüm politikaların değiştirilmesi.

Teknoloji: Slack, MS Teams ve ilgili uygulamalar gibi en son İK Teknolojisini benimsemek.

Bu nedenle, uzaktan çalışanların motivasyonunu ve memnuniyetini korumak bu görevin sorumluluğunda olacağından önemli bir iş rolü halini alacak.

4. Beceri Tasarımı Yöneticisi

Bu rol, çeşitliliğe sahip bir iş gücü için becerilerin sürekli olarak geliştirilmesinde çok önemlidir. Odak noktası, gelecekteki iş gereksinimlerini analiz etmek için yeni stratejiler belirlemenin yanı sıra mevcut beceri setlerine yeni becerilerin eklenmesi olacaktır.

5. İK Veri Direktörü

Büyük veri son yıllarda hayatımızı yönetmeye başladı ve öyle olmaya da devam edecek. Veri uzmanları, çalışan performansını ve deneyimini artıracak veri içgörülerinin konsolidasyonu konusunda çalışacaklar. Daha iyi iş performansı için veri analizini yönetmek ve yönlendirmek de bu rolün kapsamında yer alacaktır.

6. Çalışan Deneyimi Geliştiricisi

Çalışan deneyiminin göz ardı edilemeyeceği organizasyon liderleri için netleşti. Çalışanlar, herhangi bir şirketin ilk tüketicileridir ve deneyimleri, tüketici deneyimiyle eşit olmalıdır. Bu rol sayesinde de şirketlerde çalışanların bağlılığı, marka değeri ve çalışan verimliliğine büyük katkı sağlanacaktır.

7. İş yeri Tasarım Yöneticisi

Çalışma ortamlarında optimum çalışma koşulları yaratmaya çalışacağından, bu konum oldukça önemli olacaktır. Çalışan bağlılığı ve organizasyon kültürü gibi konular, kurumlar açısından gelecekte daha da önem kazanacak faktörlerdir.

8. Chatbot Kolaylaştırıcısı

İK'da AI'daki artışla birlikte, bir adayın AI deneyimini sürdürmek ve geliştirmek için yönergeler yürürlüğe girecek. Bu rol, sorunsuz bir çalışan chatbot deneyimini kolaylaştırmaya olanak sağlayacak.

9. Çevik İK Koçu

Çevik uygulamaların hız kazanmasıyla bu iş rolü, İK'da çevik süreçlerin sürdürülmesinde ayrılmaz bir rol oynayacaktır. Karmaşık proje yönetimi ve birden fazla paydaşa hizmet vermek, bu rolün birincil işlevlerinden olacaktır.

Geleceğin Mesleklerinde Yerinizi Alın

Teknolojideki gelişmeler İnsan Kaynakları ve Organizasyonel Gelişim’i dönüştürmeye devam edecek. İşinize katkı sağlamayan çalışanlar olmaktan kaçınmak için yeni teknolojiler, veri analitiği, sosyal ağlar ve daha fazlası hakkında kendinizi geliştirmelisiniz. Gelişim durmuyor, teknolojik ve sosyokültürel akış o denli hızlı ki değişimi yaratacak, yenilikçi ve hızlı öğrenen kişilere ihtiyaç gün geçtikçe artıyor. Önemli olan öğrenmeye açık olmak ve hayata geçirebilmek.

İş hayatında her zaman tercih edilen olmak için güncellemenin gelmesini beklemeden kendinizi dönüştürmelisiniz. Orginsight Akademi’nin bireysel veya kurumsal hedeflerinize yönelik eğitimleri, sizi yenilikçi bir yaklaşımla geleceğin bilgi ve becerileriyle buluşturuyor. Ayrıca uygulayıcı yetiştirmeye dönük eğitim içeriği ve tasarımlarımız sayesinde geleceğin uzmanları olmanızı sağlıyoruz.

Sizin için Future proof bir kariyer, kurumunuz için Future proof bir strateji için bizimle iletişime geçebilirsiniz.